دردهای فلج کننده گردن
اگر از اشخاص مختلف درمورد آزاردهنده‌ترین دردهای ممکن برای انسان بپرسیم، به احتمال زیاد گردن درد از نقاط مشترک این پاسخ‌ها است. چراکه این درد نه‌تنها خود گردن را درگیر می‌کند، بلکه می‌تواند سر و نواحی شانه و بازو را هم دچار کند. درواقع می‌توان گفت عامل بسیاری از سردردها یا دردهای بازو و شانه هم مشکلات گردن است. از این‌رو درد گردن نه‌فقط از آزاردهنده‌ترین دردها است، بلکه یکی از شایع‌ترین آنها هم هست.
هر انسانی احتمالا یک بار در طول زندگی خود گردن درد را تجربه می‌کند. بسیاری از آنها هم نمی‌دانند در مواجهه با این مشکل چه کاری انجام دهند. از آنجا که درد گردن می‌تواند نشانه یک بیماری جدی باشد و همچنین خود درد در ناحیه گردن می‌تواند زندگی عادی را مختل کند، باید برای آن درمان آن سریع اقدام کنید. در این مقاله از مرکز فیزیوتراپی یزد به بررسی انواع گردن درد، علائم و راه درمان آنها پرداخته‌ایم. اگر شما هم گاه و بیگاه با دردهای ناحیه گردن مواجه می‌شوید، این مقاله را از دست ندهید.
آشنایی با گردن درد
گردن شما بخشی از مهره‌های ستون فقرات است. این قسمت از قوس ناحیه گردنی شروع شده و تا جمجمه امتداد دارد. در واقع این قسمت که به ناحیه گردنی ستون فقرات معروف است، ناحیه سینه‌ای را به جمجمه متصل می‌کند. ستون فقرات در قسمت گردن هم مثل دیگر قسمت‌ها، از استخوان‌هایی تشکیل شده که مهره‌های ستون فقرات نام دارند. در بین این مهره‌ها دیسک‌ها قرار دارند. دیسک‌ها مانند کمک فنر، کار جذب شوک‌ها و ضربه‌های وارده به مهره‌ها را برعهده دارند. استخوان‌ها، رباط‌ها و عضلات گردن از سر محافظت می‌کنند و قابلیت حرکت را به سر و گردن می‌دهند. هر گونه ناهنجاری، التهاب یا جراحت در این قسمت می‌تواند باعث درد و گرفتگی گردن شود.
افراد زیادی درد و سفتی گردن را در طول زندگی خود تجربه می کنند. البته در بیشتر این موارد علت درد به وضعیت نامناسب بدن یا کارکردن بیش از حد با گردن مربوط می‌شود. برخی موارد هم آسیب گردن در اثر جراحت ناشی از سقوط یا مصدومیت ورزشی یا هر ضربه دیگری ایجاد می‌شود. در اغلب اوقات درد یا گرفتگی گردن یک آسیب جدی و ادامه‌دار نیست. بلکه پس از چند روز خود به خود برطرف می‌شود. اما در مواردی که درد برطرف نمی‌شود، ممکن است نشانه یک بیماری یا جراحت جدی باشد. به همین دلیل باید برای بررسی آن به پزشک مراجعه کرد. بنابراین اگر درد گردن شما بیش از یک هفته ادامه دارد، شدت آن زیاد و با علائم دیگری همراه است، باید سریع به پزشک مراجعه کنید.
علت ایجاد گردن درد
گردن درد در اثر عوامل زیاد و متنوعی اتفاق می‌افتد. این عوامل دامنه وسیعی از گرفتگی‌های عضلانی گرفته تا حملات قلبی را شامل می‌شود. در ادامه به بررسی علل احتمالی ایجاد آسیب در گردن می‌پردازیم:
تنش و فشار عضلانی
گرفتگی درد در این حالت معمولا در اثر فعالیت‌ها یا رفتارهای زیر اتفاق می‌افتد:
- حالت نامناسب بدن
- خوابیدن در حالت نامناسب
- حرکت اضافی در هنگام ورزش
- کار کردن طولانی مدت پشت میز بدون تغییر حالت بدن
جراحت
گردن عضو حساس و پیچیده‌ای از بدن انسان است. این عضو آسیب‌پذیری زیادی هم در برابر جراحت و ضربه دارد، به خصوص در هنگام زمین‌خوردن، تصادفات رانندگی و آسیب‌های ورزشی. چراکه در هنگام بروز چنین حوادثی عضلات و رباط‌ها با شدت زیادی به خارج از وضعیت طبیعی خود کشیده می شوند. همچنین توجه داشته باشید در مواردی که استخوان‌های گردن یا همان مهره‌های ستون فقرات دچار شکستگی شوند، ممکن است به نخاع هم آسیب وارد شود.
حمله قلبی
گردن درد در مواقعی هم می‌تواند نشانه حمله قلبی باشد. البته در این مواقع درد با نشانه‌های دیگری همراه است. موارد زیر از جمله نشانه‌های حمله قلبی است.
- تنگی نفس
- عرق کردن زیاد
- حالت تهوع
- استفراغ
- درد بازو و درد فک
در صورتی که گردن درد داشتید و این نشانه‌های حمله قلبی را هم در خودتان دیدید، سریع با اورژانس تماس بگیرید.
بیماری مننژیت
مننژیت بیماری است که در آن بافت نازک اطراف مغز و نخاع دچار التهاب می‌شود. افراد مبتلا به این بیماری ، تب و سردرد را همراه با گرفتگی گردن تجربه می‌کنند. از آنجا که مننژیت یک بیماری کشنده است، در صورت مشاهده علائم آن باید یه صورت اورژانسی به پزشک مراجعه کنید.
آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید می‌تواند باعث ایجاد درد، ورم مفصل‌ها و خار استخوانی شود. اگر این بیماری در ناحیه گردن ایجاد شود، درد در این ناحیه را به همراه می‌آورد.
پوکی استخوان
پوکی استخوان می‌تواند باعث ضعیف‌شدن استخوان‌ها و ایجاد شکستگی‌های کوچک در آنها شود. چنین شکستگی‌هایی بیشتر در زانوها و دست‌ها اتفاق می‌افتند. اما در مواردی هم گردن به این نوع شکستگی‌ها دچار می‌شود.
فیبرومیالژیا
این بیماری هم باعث ایجاد دردهای عضلانی در بدن می‌شود. اغلب گردن و ناحیه شانه دچار دردهای ناشی از این بیماری می‌شوند.
استئوآرتریت
با بالارفتن سن، دیسک‌های بین مهره‌ای گردن فشرده می‌شوند. در این شرایط فضای بین مهره‌ها کم شده و احتمال ساییدگی بین آنها بوجود می‌آید. در این شرایط بیماری استئوآرتریت بروز پیدا می‌کند. این بیماری باعث فشار به مهره‌ها و درد در ناجیه گردن می‌شود.
فتق دیسک گردن
وقتی یکی از دیسک‌های بین مهره‌ای گردن دچار بیرون‌زدگی یا پارگی شود، ممکن است به نخاع یا عصب‌های ریشه‌ای آن فشار وارد کند. بسته به اینکه کدام قسمت از نخاع و عصب‌ها تحت فشار باشند، درد در گردن، شانه ها یا بازوها دیده می‌شود.
تنگی کانال نخاعی
بیماری تنگی کانال نخاعی زمانی اتفاق می‌افتد که محل عبور طناب نخاعی باریک شده باشد. در این شرایط نخاع یا عصب‌های ریشه‌ای متصل به نخاع تحت فشار قرار می‌گیرند. در این بیماری هم بسته به اینکه کدام قسمت از نخاع و عصب‌ها تحت فشار باشند، درد در پایین کمر یا گردن ایجاد می‌شود. فشار به نخاع در ناحیه کمری ستون فقرات باعث ایجاد کمر درد، و فشار در ناحیه گردنی ستون فقرات منجر به گردن درد می‌شود. تنگی کانال نخاعی می‌تواند در اثر التهاب طولانی‌مدت ناشی از بیماری‌هایی مثل آرتروز ایجاد شود.
بیماری‌های گفته شده مهم‌ترین و شایع‌ترین عوامل ایجاد درد در گردن هستند. البته در موارد نادری هم عوامل زیر می‌توانند عامل ایجاد درد باشند:
- ناهنجاری‌های مادرزادی
- سرطان در ستون فقرات
- عفونت
- آبسه
- تومور
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
چنانچه گردن درد شما تا یک هفته ادامه داشت و بهبودی حاصل نشد باید حتما به پزشک مراجعه کنید. همچنین در صورتی که با بروز گردن درد علائم زیر را هم مشاهده کردید، با پزشک مشورت کنید:
- دردی که به سمت بازوها یا پاها کشیده شود
- ناتوانی در حرکت دادن بازوها یا دست‌ها
- ناتوانی در رساندن چانه به سینه
- اختلال در عملکرد مثانه یا روده
- گردن درد شدید بدون دلیل
- وجود برآمدگی در گردن
- مشکل در بلعیدن غذا
- مورمور شدن گردن
- تنگی نفس
- حالت تهوع
- تورم غدد
- استفراغ
- بی‌حسی
- سردرد
- ضعف
- تب
علاوه بر این موارد چنانچه پس از زمین‌خوردن یا یک تصادف رانندگی دچار گردن درد شدید، نیاز به مراجعه اورژانسی به پزشک دارید.
تشخیص علت گردن درد
پس از مراجعه بیمار، ابتدا پزشک به ارزیابی فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی بیمار می‌پردازد. در این مرحله باید کلیه علائم مشاهده‌شده را به طور دقیق برای پزشک شرح دهید. همچنین لازم است درمورد داروهای قبلی که مصرف کرده‌اید، چه آن‌هایی که پزشک تجویز کرده و چه آن‌هایی که بدون نسخه مصرف کرده‌اید، به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین اگر به تازگی حادثه یا تصادفی را پشت سر گذاشته‌اید، بهتر است پزشک را از آن مطلع کنید.
روش درمان آسیب گردن بستگی به تشخیص پزشک دارد. معمولا پزشک شما پس از ارزیابی فیزیکی اولیه، برای رسیدن به تشخیص دقیق انجام آزمایش‌های تصویربرداری را هم تجویز می‌کند. از جمله آزمایش‌های تصویربرداری که معمولا استفاده می‌شوند، می‌توان موارد زیر را نام برد:
رادیولوژی
تصویربرداری اشعه ایکس یا رادیولوژی برای تشخیص اختلال در ساختار ستون مهره‌ها به کار می‌رود.
سی‌تی اسکن
سی‌تی اسکن نوعی آزمایش تشخیصی غیرتهاجمی است که با استفاده از پرتو ایکس تصویری دو بعدی از ستون فقرات ثبت می‌کند. سی‌تی اسکن در برخی موارد با استفاده از تزریق ماده رنگی انجام می‌شود. این آزمایش بیش از همه برای تشخیص تغییرات در ساختار استخوان‌ها کاربرد دارد.
ام‌آر‌آی
تصویربرداری ام‌آر‌آی برای تشخیص مشکلات دیسکی، تنگی کانال نخاعی و جابه‌جایی مهره‌ها استفاده می‌شود. مزیت ام‌آر‌آی این است که با استفاده از امواج رادیویی تصویری سه‌بعدی از استخوان‌ها و بافت‌های نرم به دست می‌دهد. در این نوع تصویربرداری دیسک‌های سالم و ناسالم کاملا قابل تشخیص هستند.
الکترومایوگرافی
در این آزمایش پاسخ ماهیچه‌ها به تحریک‌های الکتریکی عصب‌ها را اندازه‌گیری می‌کنند. نتیجه آن می‌تواند بروز مشکلاتی مثل تنگی کانال نخاعی یا بیرون‌زدگی دیسک گردن را تایید کند.
درمان گردن درد
پس از انجام آزمایش تصویربرداری پزشک به تشخیص اولیه در مورد علت و روش درمان گردن درد می‌رسد. در این مرحله ممکن است به پزشک متخصص ارجاع داده شوید. به طور کلی درمان‌هایی که به کار می‌روند، شامل موارد زیر است:
- داروهای تسکین‌دهنده درد
- استفاده از کمپرس سرد و گرم
- تکنیک‌های شل‌کننده عضلات
- تزریق داروهای کورتیکواستروئید
- در موارد نادری هم ممکن است به عمل جراحی نیاز داشته باشید
- تجویز داروهای آنتی بیوتیک در صورتی که علت بیماری، عفونت باشد
- در صورتی که علت ناراحتی شما حمله قلبی باشد، نیاز به بستری در بیمارستان خواهید داشت
فیزیوتراپی برای درمان درد گردن
فیزیوتراپی از دو راه می‌تواند به بهبود بیماری‌های مرتبط با گردن کمک کند. فیزیوتراپیست‌ها از یک سو روش‌هایی را برای بازگرداندن گردن به حالت صحیح به کار می‌گیرند. از سوی دیگر روش‌هایی هم برای کاهش درد استفاده می‌کنند. در ادامه برخی از این روش‌ها را مرور می‌کنیم:
تمرین درمانی
در روش تمرین درمانی فیزیوتراپیست تمرین‌های ورزشی مناسب برای رفع آسیب را به بیمار آموزش می‌دهد. درمانگر ابتدا در انجام حرکات به بیمار کمک می‌کند. در مرحله بعد بیمار باید در فاصله جلسات درمانی خودش تمرینات را انجام دهد.
درمان دستی
درمان دستی ساده‌ترین روش درمانی مورد استفاده در فیزیوتراپی است. در این روش فیزیوتراپیست با استفاده از تکنیک‌های دستی تلاش می‌کند عامل درد یا گرفتگی را در بدن برطرف کند.
تراکشن
این روش در واقع کشش دادن به عضلات است. در مواردی که درد ناشی از اختلالات عضلانی یا جابجایی کوچک دیسک‌ها است، کشش دادن به عضلات گردن می‌تواند باعث کاهش درد شود.
الکتروتراپی
این روش که به فیزیوتراپی برق معروف است، به کاهش درد کمک می‌کند. الکتروتراپی با ارسال سیگنال‌های الکتریکی به عصب‌ها جلوی انتقال پیام درد به مغز را می‌گیرد. این روش معمولا در ترکیب با درمان‌های دیگر استفاده می‌شود.
طب سوزنی
طب سوزنی یا سوزن خشک از جمله درمان‌های رایج فیزیوتراپی است که با تحریک سلول‌ها باعث ترشح برخی هورمون‌ها می‌شود. این هورمون‌ها به کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند.
ماساژ درمانی
ماساژ اصولا برای کاهش درد در همه نقاط بسیار مفید است. در مورد گردن هم ماساژ را می‌توان در کاهش دردهای عضلانی به کار برد.
درمان خانگی گردن درد
چنانچه درد و گرفتگی خفیفی در گردن خود احساس کردید، می‌توانید از روش‌های زیر برای درمان خانگی گرفتگی گردن استفاده کنید. این روش‌ها در روزهای اول شروع درد به رهاسازی عضلات و کاهش درد کمک می‌کنند. اما همان‌طور که گفته شد در صورتی که درد تا یک هفته ادامه داشت، لازم است به پزشک مراجعه کنید.
- در روزهای اولیه شروع درد استفاده از کمپرس سرد برای کاهش التهاب و تورم احتمالی بسیار مفید است. پس از آن استفاده از کمپرس گرم یا دوش آب گرم برای رهاسازی عضلات توصیه می‌شود.
- می توانید از داروهای مسکن بدون نسخه مثل ایبوپروفن یا استامینوفن برای کاهش درد استفاده کنید.
- برای چند روز فعالیت‌هایی که علائم شما را تشدید می‌کنند، کنار بگذارید. کارهایی مثل ورزش و بلندکردن اجسام سنگین در این دسته قرار می‌گیرند.
- همچنین پس از آنکه دوباره خواستید فعالیت‌های خود را شروع کنید، به آرامی و با احتیاط این کار را انجام دهید تا از بروز دوباره علائم جلوگیری شود.
- تمرین‌های ورزشی مناسب برای گردن را هر روز انجام دهید. به خصوص حرکات کششی چپ به راست یا بالا به پایین گردن به کاهش درد و رفع گرفتگی کمک زیادی می‌کنند.
- همیشه مراقب حالت صحیح بدن خود باشید
- هرگز موقع صحبت با تلفن، گوشی را بین شانه و گردن خود نگه ندارید
- در موقع کار کردن سعی کنید حالت بدن خود را مرتب تغییر دهید. از ماندن در یک موقعیت به مدت طولانی خودداری کنید
- هرازگاهی گردن خود را به آرامی ماساژ دهید
- برای خوابیدن سعی کنید از بالش مناسب که گردن را در حالت صحیح نگه می‌دارد، استفاده کنید
- هرگز بدون تجویز پزشک از بریس‌های گردن استفاده نکنید. چرا که در صورت استفاده غلط از این بریس‌ها، ممکن است علائم شما شدیدتر شوند.
جمع بندی
گردن قسمتی از ستون فقرات است که بین ناحیه سینه‌ای و جمجمه قرار دارد. این قسمت هم از مهره‌های ستون فقرات، دیسک‌ها، عضلات و… تشکیل شده است. عوامل و علت‌های زیادی می‌توانند باعث ایجاد آسیب در گردن شوند. از بیماری‌های التهابی مثل آرتروز گرفته تا گرفتگی عضلات گردن، همه باعث ایجاد درد در ناحیه گردن می‌شوند. دردهایی که بسیار آزاردهنده است و می‌تواند زندگی را مختل کند. درمان آسیب‌های گردن به وسیله روش‌های فیزیوتراپی، درمان‌های خانگی و در مواردی با عمل جراحی انجام می‌شود.
منبع: healthline