آشنایی با شین اسپلینت یا درد ساق پا
درد ساق پا یکی از مشکلاتی است که می‌تواند روند زندگی را سخت کند، از آنجا که معمولا فعالیت‌های روزانه ما با رفت‌وآمد و حرکت زیادی همراه است، احساس درد در ساق پاها می‌تواند راه‌رفتن و انجام فعالیت‌ها را بسیار سخت و طاقت‌فرسا کند. یکی از علت‌های شایع بروز درد در ساق پا، شین اسپلینت است که در این مقاله از سایت مرکز فیزیوتراپی یزد به بررسی آن می‌پردازیم.
شین اسپلینت چیست؟
درد ساق‌پا یا شین اسپلینت یک آسیب رایج بین ورزشکاران است که باعث می‌شود فرد در امتداد لبه داخلی استخوان ساق پا که درشت‌نی نام دارد، احساس درد داشته باشد. پزشکان به آن سندرم استرس تیبیا داخلی می‌گویند. علت بروز شین اسپلینت فشار روی استخوان ساق پا و بافت‌های همبند است. بافت‌های همبند ماهیچه‌ها را به استخوان‌ها متصل می‌کند و در اثر فشار ملتهب و دردناک می‌شوند.
شین اسپلینت معمولاً پس از فعالیت بدنی به‌ویژه دویدن ایجاد می‌شود. هر فعالیت ورزشی شدید می‌تواند باعث ایجاد درد ساق پا شود، مخصوصا وقتی که فرد به‌تازگی یک برنامه ورزشی را شروع کرده‌‌باشد. همچنین در ورزشکارانی که اخیراً روال تمرینی خود را تشدید کرده یا تغییر داده‌اند، نیز رخ می‌دهد. افزایش فعالیت باعث کار بیشازحد عضلات، تاندون‌ها و بافت استخوانی می‌شود. اقدامات ساده‌ای مانند استراحت، یخ و تمرینات کششی اغلب درد ساق پا را تسکین می‌دهند.
علت ایجاد شین اسپلینت یا درد ساق پا
به‌طورکلی، شین اسپلینت زمانی ایجاد می‌شود که ماهیچه‌ها و بافت استخوانی پا در اثر انجام فعالیت‌های تکراری بیش از حد کار کنند. درد مرتبط با شین اسپلینت ناشی از اعمال نیروی بیشازحد بر روی استخوان ساق پا و بافت‌هایی است که این استخوان را به عضلات اطراف آن متصل می‌کنند. این نیروی بیشازحد باعث تورم عضلات و افزایش فشار بر روی استخوان می‌شود.
شین اسپلینت همچنین می‌تواند ناشی از واکنش‌های استرس به شکستگی‌های استخوان باشد. فشار مداوم می‌تواند باعث ایجاد ترک‌های جزئی در استخوان‌های پا شود. اگر زمان استراحت به بدن داده شود، می تواند ترک‌ها را ترمیم کند. اما اگر بدن زمان کافی برای استراحت نداشته باشد، ترک‌های ریز می‌توانند منجر به شکستگی کامل یا شکستگی استرسی شوند.
علاوه بر موارد بالا شین اسپلینت اغلب پس از تغییرات ناگهانی در فعالیت بدنی ایجاد می‌شود. تغییرات فراوانی مانند افزایش تعداد روزهایی که هر هفته ورزش می‌کنید یا تغییر در مدت زمان و شدت فعالیت بدنی مثلا دویدن در مسافت‌های طولانی‌تر می‌تواند باعث ایجاد درد ساق پا شود. عوامل دیگری که در ایجاد شین اسپلینت نقش دارند عبارتند از:
- داشتن کف پای صاف یا قوس‌های غیرطبیعی که باعث افزایش فشار در عضلات ساق پا در حین ورزش می‌شود
- ورزش با کفش نامناسب یا فرسوده مثل کفش‌هایی که به خوبی پا را نمی‌گیرند یا پشتیبانی خوبی ندارند
- ورزش‌کردن بدون گرم‌کردن یا سرد‌کردن با حرکات کششی
- ضعیف‌بودن مچ پا، باسن یا عضلات مرکزی بدن
علائم شین اسپلینت
اگر شین اسپلینت دارید، ممکن است متوجه حساسیت، درد و تورم خفیف در قسمت داخلی ساق پا شوید. در ابتدا، ممکن است با استراحت و توقف فعالیت درد متوقف شود. اما احتمال دارد درد مداوم باشد و به یک شکستگی استرسی تبدیل شود. شایع‌ترین علامت شین اسپلینت درد در امتداد مرز درشت نی است. تورم خفیف در این ناحیه نیز ممکن است رخ دهد. به‌طورکلی علائم شین اسپلینت شامل موارد زیر می‌شود:
- درد مبهم در قسمت جلوی ساق پا
- درد پا که در حین ورزش ایجاد می شود
- درد در دو طرف استخوان ساق پا
- درد عضلانی ساق پا
- درد در قسمت داخلی ساق پا
- حساسیت در قسمت داخلی ساق پا
- تورم در ساق پا
- بی‌حسی و ضعف در پاها
توجه داشته باشید درد ساق پا ویژگی‌های زیر را دارد:
- تیز یا کسل‌کننده و ضربان‌دار است.
- هم در حین و هم بعد از ورزش رخ می‌دهد.
- با لمس محل درد تشدید می‌شود.
عوارض شین اسپلینت
عوارض ناشی از شین اسپلینت نادر است. اگر به دویدن یا ورزش‌کردن ادامه دهید بدون اینکه اجازه دهید پاهایتان خوب شوند، درد ساق پا می‌تواند به شکستگی استرس یا ترک‌های کوچک استخوانی تبدیل شود.
آیا شین اسپلینت دائمی است؟
شین اسپلینت دائمی نیست. شما می‌توانید با استراحت، تغییر میزان ورزش و اطمینان از پوشیدن کفش‌های حمایتی درد ناشی از ساق پا را کاهش دهید. جلوگیری از بازگشت شین اسپلینت ممکن است نیاز به ارزیابی رژیم غذایی، کفش مناسب، کشش و انعطاف پذیری شما داشته باشد.
چه کسانی در معرض خطر بیشتری قرار دارند؟
دوندگان در بالاترین خطر ابتلا به شین اسپلینت هستند. رقصندگان و سربازان افراد دیگری هستند که اغلب به این بیماری مبتلا می‌شوند. به‌طورکلی اگر در شرایط زیر قرار دارید، شانس بیشتری برای ابتلا به شین اسپلینت دارید:
- دونده هستید، به خصوص زمانی که به‌تازگی دویدن را شروع کرده‌اید.
- به‌طور ناگهانی مدت، دفعات یا شدت ورزش را افزایش دهید.
- در زمین‌های ناهموار مانند تپه‌ها یا سطوح سخت می‌دوید.
- کف پای صاف یا قوس بلند دارید.
- در حال آموزش نظامی هستید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر بعد از ورزش درد ساق پای شما بدتر می‌شود، ممکن است شین اسپلینت داشته‌باشید. درد ممکن است تیز یا مبهم و به‌صورت مقطعی باشد.اگر درد ساق پای شما شدید است یا بعد از چند هفته استراحت و استفاده از کمپرس یخ و مسکن‌های بدون نسخه از بین نرفت، همچنین اگر پاهای شما بسیار متورم، قرمز یا دردناک است، با پزشک خود تماس بگیرید. این علائم می تواند نشانه شین اسپلینت باشد، البته ممکن است نشانه عفونت یا بیماری دیگری هم باشد.
تشخیص درد ساق پا
شین اسپلینت اغلب خودبه‌خود بهبود می‌یابد. اگر به پزشک مراجعه کردید، پس از بحث در مورد علائم و سابقه پزشکی، پزشک ساق پای شما را معاینه خواهد کرد. پزشک باید یک ارزیابی فیزیکی کامل انجام دهد. برای مثال ممکن است او بخواهد شما را در حال دویدن برای تشخیص مشکل تماشا کند. از آنجا که تشخیص دقیق بسیار مهم است پزشک ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری را برای اطمینان از تشخیص علت درد ساق پا تجویز کند. شرایط متعددی از جمله شکستگی استرس، تاندونیت، و سندرم کمپارتمان می‌تواند باعث ایجاد درد شود. در ادامه این شرایط را بررسی می‌کنیم:
شکستگی استرس
اگر شین اسپلینت به درمان پاسخ نمی‌دهد، پزشک ممکن است بخواهد مطمئن شود که شکستگی ندارید. شکستگی یک ترک کوچک در استخوان درشت نی است که در اثر فشار و استفاده بیشازحد ایجاد می‌شود. آزمایش‌های تصویربرداری که تصاویر آناتومی ایجاد می‌کنند به تشخیص در این شرایط کمک می‌کنند. اسکن استخوان و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) اغلب شکستگی‌های استرس در ساق پا را نشان می‌دهد.
تاندونیت
تاندون‌ها ماهیچه‌ها را به استخوان‌ها می‌چسبانند. تاندونیت زمانی رخ می‌دهد که تاندون‌ها ملتهب شوند. این بیماری می‌تواند مانند شین اسپلینت دردناک باشد، به خصوص اگر پارگی جزئی تاندون درگیر وجود داشته باشد. ام‌آرآی می‌تواند به تشخیص تاندونیت کمک کند.
سندرم کمپارتمان مزمن
یک بیماری غیرمعمول به نام «سندرم کمپارتمان فعالیت مزمن» باعث علائمی مانند شین اسپلینت می‌شود. سندرم کمپارتمان یک وضعیت دردناک است و زمانی اتفاق می‌افتد که فشار درون ماهیچه‌ها به سطح خطرناکی می‌رسد. این سندرم در اثر ورزش ایجاد شده و درد معمولاً بلافاصله پس از توقف فعالیت برطرف می‌شود. آزمایش‌هایی که برای تشخیص این وضعیت استفاده می‌شوند شامل اندازه‌گیری فشار داخل قسمت‌های پا قبل و بعد از ورزش است.
آزمایش‌های تصویربرداری که پزشک تجویز می‌کند، شامل موارد زیر است:
رادیولوژی
رادیولوژی با استفاده از اشعه ایکس تصاویری از ساختارهای متراکم مانند استخوان ارائه می‌دهد. پزشک ممکن است برای اطمینان از تشخیص رادیولوژی را تجویز کند تا امکان ابتلا به سایر بیماری‌ها مانند شکستگی را رد کند.
اسکن تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا MRI
این روش تصویربرداری می‌تواند از بافت‌های نرم بدن نیز تصاویری ارائه دهد. پزشک شما ممکن است MRI را برای کمک به تعیین علت‌های دیگر علائم شما تجویز کند. از آنجایی که شکستگی‌های استرسی در رادیولوژی مشخص نمی‌شود، ممکن است پزشک برای بررسی وجود شکستگی استرسی انجام MRI را لازم بداند.
درمان شین اسپلینت
به‌طور کلی درمان شین اسپلینت با روش‌های غیرجراحی انجام می‌شود اما در موارد نادری ممکن است نیاز به جراحی باشد. در ادامه چند روش محافظه‌کارانه برای درمان شین اسپلینت را بررسی می‌کنیم:
روش‌های غیرجراحی درمان درد ساق پا
شین اسپلینت به‌طور معمول نیاز به استراحت و رهایی از برخی فعالیت‌های بدنی دارد. این بیماری معمولاً طی چند ساعت یا حداکثر در چند روز با استراحت و دیگر روش‌های کمک‌کننده به طور کامل برطرف می‌شود.
درمان‌های خانگی
مرحله اول مواجهه با شین اسپلینت، کمک‌گرفتن از درمان‌های خانگی است. اقدامات زیر را می‌توانید برای درمان خانگی درد ساق پا به‌کار گیرید:
- استراحت: از آنجایی که شین اسپلینت معمولاً در اثر اعمال فشار بیش از حد به ساق پا ایجاد می‌شود، درمان آن شامل چند هفته استراحت پس از فعالیتی است که باعث درد شده‌است. انواع فعالیت‌های هوازی با فشار کمتر مانند شنا کردن، استفاده از دوچرخه ثابت یا الپتیکال را می‌توان در طول ریکاوری جایگزین کرد.
- یخ‌درمانی: شما می‌توانید از کمپرس سرد به مدت ۲۰ دقیقه و چند بار در روز استفاده کنید. توجه داشته‌باشید که یخ را مستقیماً روی پوست قرار ندهید.
- فشرده‌سازی: بستن یک باند فشاری الاستیک در محل آسیب، ممکن است از تورم اضافی جلوگیری کند.
- تمرینات انعطاف‌پذیری:کشش عضلات ساق پا می‌تواند باعث شود که در ساق پا احساس بهتری داشته‌باشید.
- کفش‌های حمایتی: پوشیدن کفش‌هایی با بالشتک خوب در طول فعالیت‌های روزانه به کاهش استرس در ساق پا کمک می‌کند.
- ارتز: افرادی که صافی کف پا یا مشکلات مکرر شین اسپلینت دارند ممکن است از ارتز استفاده کنند. یکی از رایج‌ترین انواع ارتز کفی‌های طبی هستند. کفی طبی کفش می‌تواند به تنظیم و تثبیت پا و مچ پا کمک کند. در نتیجه فشار را از ساق پای شما خارج می‌کند. ارتزها را به صورت سفارشی باتوجه به ابعاد و شکل پا برای شما می‌سازند.
داروهای ضدالتهابی
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی NSAID مانند ایبوپروفن، ناپروکسن یا آسپرین به کاهش درد و تورم کمک می‌کنند. این داروها می‌توانند عوارض جانبی مثل خونریزی داشته‌باشند، بنابراین داروها را طبق دستورالعمل پزشک استفاده کنید.
فیزیوتراپی
اگر با انجام روش‌های گفته‌شده درد ساق پای شما بهبود نیافت یا اگر مجددا عود کرد، پزشک ممکن است به شما توصیه کند برای فیزیوتراپی اقدام کنید. فیزیوتراپیست مشکلات پا یا نحوه حرکت شما را که می‌تواند باعث ایجاد مشکل شود، درمان می‌کند. یک درمانگر همچنین می‌تواند به کاهش درد و بازگشت شما به ورزش کمک کند. فیزیوتراپیست همچنین با استفاده از تمرین درمانی سعی می‌کند روند بهبود آسیب را سرعت بخشد.
لیزر پرتوان
لیزر پرتوان با ارسال سیگنال‌های پرقدرت مادون قرمز سعی می‌کند دمای ناحیه آسیب را افزایش داده و انرژی موردنیاز سلول‌ها برای ترمیم سریع آسیب را در اختیار آنها بگذارد. لیزردرمانی روشی بی‌خطر و بدون عوارض است.
شاک‌ویو
شاک‌ویو دستگاهی است که امواج الکترومغناطیس را به سلولهای ناحیه آسیب‌دیده ارسال می‌کند. این امواج بافت موردنظر را ملتهب می‌کنند تا روند ترمیم سلولهای آن آغاز شده و بدن بتواند آسیب را ترمیم کند.
روش‌های جراحی درمان شین اسپلینت
تعداد بسیار کمی از افراد نیاز به جراحی برای شین اسپلینت دارند. جراحی در موارد بسیار شدیدی که بیمار به درمان غیرجراحی پاسخ نمی‌دهد، انجام می‌شود. اگر شین اسپلینت شما باعث درد شدید شود و علائم بیش از چند ماه طول بکشد، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. این جراحی به نام فاشیوتومی شناخته می شود. در این روش، پزشک بریدگی‌های کوچکی در بافت فاشیای اطراف عضلات ساق پا ایجاد می‌کند. این جراحی می‌تواند درد ناشی از شین اسپلینت را تسکین دهد.
مدت زمان لازم برای بهبودی درد ساق پا
دقیقاً نمی‌توانیم بگوییم چه زمانی شین اسپلینت شما از بین می‌رود. بستگی به این دارد که چه چیزی باعث بروز آن شده‌است. افراد نیز با سرعت‌های مختلف بهبود می‌یابند و ممکن است ۳ تا ۶ ماه طول بکشد. موارد زیر نشان می‌دهد که شین اسپلینت شما بهبود یافته است یا نه:
- اگر پای آسیب‌دیده شما به اندازه پای دیگر شما انعطاف پذیر است.
- اگر پای آسیب‌دیده شما به اندازه پای دیگرتان قوی است.
- اگر می‌توانید روی نقاطی که قبلا دردناک بودند با شدت فشار وارد کنید.
- اگر می‌توانید بدون احساس درد، دویدن، دوی سرعت و پرش انجام دهید.
اگر ساق پا پس از استراحت و سایر روش‌هایی که در بالا توضیح داده شد بهبود نیافت، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا مشخص شود که آیا چیز دیگری باعث درد پای شما شده‌است یا خیر.
بازگشت به ورزش بعد از درمان درد ساق پا
مهمترین نکته بعد از درمان شین اسپلینت، این است که براب بازگشت به ورزش، عجله نکنید. اگر قبل از بهبود ساق پا شروع به ورزش کنید، ممکن است برای همیشه به خودتان آسیب بزنید. شین اسپلینت معمولا با استراحت و درمان‌های ساده‌ای که در بالا توضیح داده شد برطرف می‌شود. قبل از بازگشت به ورزش، باید حداقل دو هفته احساس درد نداشته باشید. به خاطر داشته باشید که وقتی به تمرین باز می‌گردید، باید با شدت کمتری ورزش کنید و نباید به همان اندازه قبل یا برای مدت زمان مشابه فعالیت کنید.
قبل از ورزش حتماً بدن خود را گرم کرده و کشش کامل انجام دهید. تمرینات را به آرامی افزایش دهید. اگر در کم‌ترین حد احساس درد داشتید، بلافاصله ورزش را متوقف کنید. سپس از کمپرس سرد استفاده کنید و یک یا دو روز استراحت کنید. دوباره با شدت کمتر به تمرین بازگردید و حتی آهسته‌تر از قبل تمرینات را افزایش دهید.
پیشگیری از شین اسپلینت
موارد زیر می‌تواند به شما کمک کند خطر ابتلا به شین اسپلینت را کاهش دهید:
- حرکت خود را تجزیه و تحلیل کنید: تجزیه و تحلیل ویدیویی از شیوه‌ی دویدن می‌تواند به شناسایی الگوهای حرکتی که در ایجاد درد ساق پا نقش دارند، کمک کند. در بسیاری از موارد، تغییر جزئی در دویدن می‌تواند به کاهش خطر کمک کند.
- از فشار زیاد به پا بپرهیزید: دویدن بیش از حد یا سایر فعالیت‌های با ضربه زیاد که برای مدت طولانی و با شدت بسیار بالا انجام شود، می‌تواند باعث اعمال فشار بیشازحد به ساق پا شود.
- از تکیه‌گاه قوس استفاده کنید: تکیه‌گاه‌های قوس کف پا می‌توانند به جلوگیری از درد ساق پا کمک کند، به خصوص اگر کف پای صاف دارید.
- از کفی‌های ضربه‌گیر استفاده کنید: کفی‌های ضربه‌گیر ممکن است علائم شین اسپلینت را کاهش دهند و از عود آن جلوگیری کنند.
- ورزش‌های سبک انجام دهید: ورزش‌هایی که فشار کمتری به ساق پا وارد می‌کند مانند شنا، پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری را امتحان کنید. به یاد داشته‌باشید که فعالیت‌های جدید را به آرامی شروع کنید. زمان و شدت را به تدریج افزایش دهید.
- تمرینات قدرتی را به تمرین خود اضافه کنید: تمرینات برای تقویت و تثبیت پاها، مچ پا، باسن و قسمت مرکزی بدن می‌تواند به آماده‌سازی پاها برای مواجهه با ورزش های پرتحرک کمک کند.
- یک کفش ورزشی مناسب بپوشید: برای به دست آوردن تناسب مناسب، شکل پای خود را با استفاده از «تست مرطوب» تعیین کنید. وقتی از حمام خارج شده‌اید، روی سطحی مانند یک کاغذ قهوه‌ای قرار بگیرید که رد پای شما را نشان دهد. اگر پای صافی دارید، اثری از کل پای خود را روی کاغذ خواهید دید. اگر قوس بلندی داشته باشید، فقط توپ و پاشنه پای خود را خواهید دید. هنگام خرید، به دنبال کفش‌های ورزشی باشید که با الگوی خاص پای شما مطابقت دارند. علاوه بر این، مطمئن شوید که کفش‌های طراحی‌شده برای ورزش خود را بپوشید. دویدن در مسافت‌های طولانی با کفش‌های ورزشی از نوع راحتی می‌تواند در ایجاد درد ساق پا موثر باشد.
- به آرامی سطح فعالیت خود را افزایش دهید: مدت، شدت و دفعات برنامه ورزشی خود را به تدریج افزایش دهید.
جمع بندی
در این مقاله تلاش کردیم اطلاعات کاملی از بیماری شین اسپلینت در اختیار شما قرار دهیم. اگر به این بیماری مبتلا شدید، نگران نباشید و فقط زمان کافی برای استراحت درنظر بگیرید. سپس زمانی که دردی احساس نکردید به فعالیت‌های قبلی خود بازگردید. درغیراین صورت به پزشک مراجعه کنید.
منبع: